27 lutego 2014 roku, w auli Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, obradowała III Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego. Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA (European Law Students’ Association) Gdańsk zaprosiło do udziału w niej – poza studentami z wielu ośrodków akademickich – przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej, branżowych związków zawodowych, prawników i naukowców oraz praktyków obrotu portowo-morskiego. Obfity w wystąpienia program poświęcono trzem tematom głównym: konkurencyjności polskiej gospodarki morskiej, dylematom godzenia interesów biznesu i szacunku dla środowiska naturalnego oraz aspektom optymalnego czerpania społecznych pożytków z nadmorskiego położenia Polski.
Mottem głosów okazała się łacińska mądrość: in mari via tua (w morzu twoja droga). Jej istocie poświęcony był m.in. wykład, z którym wystąpiła Dorota Raben, Prezes Zarządu ZMPG SA: „Korzyści dla polskich portów morskich oraz gospodarki morskiej, wynikające z rozwoju transportu intermodalnego w ramach transeuropejskich sieci transportowych”. Za ich podstawę uznała usługowy dla znacznego obszaru Europy Bałtyckiej potencjał przeładunkowy portu w Gdańsku. Rekordowy w historii rok 2013 dał blisko 30,3 miliona ton obsłużonych towarów – o wartości przekraczającej 160 miliardów złotych. Więcej niż 1/3 z tego wolumenu (1,2 miliona TEU) została do portu przywieziona lub z niego wyjechała w kontenerach. Znaczną ich część przeładowano z największych pływających obecnie kontenerowców świata – należących do Maersk Line statków serii Triple-E (18,2 tysiąca TEU) – obsługujących bezpośredni serwis z Azji do Gdańska. Port, stwarzając warunki pracy dla ponad 40 tysięcy mieszkańców Pomorza, stanowi jednocześnie „płuca” polskiego handlu zagranicznego i otwiera świat przed gospodarkami krajów sąsiednich. Właśnie w Gdańsku, u ujścia Wisły przy naturalnej głębi Bałtyku, od ponad tysiąca lat zbiegają się handlowe szlaki znacznego obszaru Europy Centralnej i Wschodniej oraz Skandynawii. To kupiecki rynek blisko 230-milionowej populacji.
W maju 2008 roku Ministrowie Transportu z Polski, Czech i Słowacji wymienili noty uznające porty Gdańska i Gdyni za początek Korytarza nr VI , realizującego ideę doprowadzenia środkowoeuropejskiej infrastruktury transportowej „do burty statku” oceanicznego. Wśród wyznaczonych komponentów szlaku znalazły się, obok dwóch polskich portów morskich na Bałtyku i czterech na Adriatyku, terminale przeładunkowe wiążące transport samochodowy i kolejowy. Powstała sieć opłacalnej komercyjnie i przyjaznej środowisku intermodalnej – wykorzystującej płynnie różne technologie transportowe – infrastruktury logistycznej dla przewozu towarów na osi północ-południe, jak i promieniowe połączenia portów morskich w kierunkach wschód-zachód Europy. Tym samym, połączono regiony gospodarczo wzrastające nowych krajów członkowskich UE z tradycyjnymi, silnymi ekonomicznie regionami Austrii i Północnych Włoch, uzyskując efekt synergii społeczno-gospodarczej.
Utrwala się w europejskiej świadomości „renta geograficzna” portu w Gdańsku, jego doskonała lokalizacja w strefie niezamarzającego Bałtyku, z warunkami gwarantującymi bezpieczną nawigację wielkich statków, z dobrą i modernizowaną dostępnością od strony lądu, mającego też w perspektywie możliwość wykorzystania ekonomicznej i ekologicznej żeglugi rzecznej. To nie tylko element istniejącego status quo portu – to również znakomity argument w rozmowach z kolejnymi partnerami, zainteresowanymi budowaniem w porcie nowych terminali. To impuls dla inwestowania w portowe „koło zamachowe” polskiej gospodarki.
Janusz Kasprowicz
