Wywiad z Jarosławem Siergiejem, prezesem Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA
Obroty w polskich portach od ok. trzech lat kształtują się na zbliżonym poziomie. Tak jest także w kompleksie potowym Szczecina i Świnoujścia, gdzie obroty w 2012 r. były jak rok wcześniej na rekordowo wysokim poziomie. Jak pan ocenia w szczegółach oficjalne już wyniki pracy szczecińsko-świnoujskiego kompleksu portowego?
– Rzeczywiście potwierdziły się prognozy dotyczące wyników przeładunkowych za poprzedni rok w portach w Szczecinie i Świnoujściu. Wskazywany był poziom zbliżony do roku 2011, określanego jako rekordowy.
Porty w Szczecinie i Świnoujściu, osiągając w 2012 r. wynik 21 mln 267 tys. ton, przeładowały tylko o 87,5 tys. ton mniej niż w roku 2011. Spadek o 0,4 proc. w porównaniu do roku ubiegłego w dalszym ciągu oznacza bardzo dobry wynik. Tak wysoki poziom obrotów w portach w Szczecinie i Świnoujściu osiągnięty był ostatni raz 28 lat temu, kiedy wielkość przeładunków wyniosła 22,2 mln ton.
Jakie tendencje dominowały?
– We wszystkich grupach towarowych w roku 2012 z wyjątkiem węgla nastąpił wzrost przeładunków w stosunku do roku 2011. Największy wzrost zanotowano w przeładunkach rudy (55 proc.), a także w przeładunkach zbóż (28,9 proc.) i w obsłudze towarów z grupy inne masowe (10,1 proc.). ZMPSiŚ zanotował także bardzo dobry wynik w przeładunkach drobnicy, mimo mniejszych obrotów kontenerowych. Wyniosły one 52 179 TEU, czyli o 5,3 proc. mniej niż w roku ubiegłym. Wysoki poziom przeładunków drobnicy osiągnięty został głównie dzięki drobnicy promowej, obsługiwanej na terminalu promowym w Świnoujściu. Łącznie w Szczecinie i Świnoujściu przeładowano prawie 9,5 mln ton drobnicy, czyli więcej niż w roku ubiegłym o 1,5 proc. Spadek zanotowano wyłącznie w przeładunkach węgla – wyniósł on 21,5 proc. w stosunku do roku 2011. Ostatecznie jednak to on zaważył na łącznym wyniku przeładunków – nieznacznie niższym niż w roku poprzednim.
Niestabilnie ocenić można sytuację w obrocie węglem (ale, czy tylko w tym asortymencie?). Jakich tendencji spodziewa się pan w roku bieżącym?
– W obrocie węglem obserwowany jest od kilku lat spadek przeładunków. Również w 2013 roku zakłada się, że trend spadkowy w powyższej grupie towarowej będzie zachowany. Z drugiej jednak strony, stałą tendencją zmieniającej się w ostatnich latach struktury przeładunków jest przechodzenie z dominacji ładunków masowych na rzecz ładunków drobnicowych i większej uniwersalności oferty usługowej. Zmiana tej proporcji jest zgodna ze strategią rozwoju portów w Szczecinie i Świnoujściu i jest konsekwencją zmieniającego się rynku i technologii przewozów.
Port mocno inwestuje, sam i poprzez swoich kontrahentów, stawiając na nowe możliwości i wyzwania. Już za chwilę ruszy terminal przeładunkowy gazu płynnego LNG w Świnoujściu. Rozwija się nowy terminal kontenerowy w Szczecinie, modernizowane są drogi i ciągi komunikacyjne w obrębie portów. Powstający port zewnętrzny też tworzy nowe wizje. Wszystko wskazuje na to, że mimo zwolnienia polskiej gospodarki port zupełnie dobrze sobie radzi w trudnych czasach. Jakie zadania inwestycyjne będą prowadzone w tym roku?
– Stale rozwijamy się i szukamy rozwiązań, tak aby dostosować się do zmieniających się warunków zewnętrznych. Dlatego dotychczasowy okres spowolnienia w gospodarce wykorzystaliśmy na podjęcie inwestycji, które zapewnią nam w przyszłości jeszcze lepszą pozycję konkurencyjną.
W najbliższych latach w obu portach kontynuowane będą rozpoczęte już inwestycje oraz podjęte zostaną nowe, na łączną wartość około 500 mln zł. Zarząd Morskich Portów Szczecin i 
Świnoujście SA korzysta przy tym przede wszystkim z funduszy unijnych. Tym samym od kilku lat jest jednym z największych inwestorów w województwie zachodniopomorskim.
Spółka kończy właśnie inwestycję związaną z udziałem w największym polskim projekcie energetycznym, jakim jest budowa terminalu LNG w porcie zewnętrznym w Świnoujściu. Część projektu, zrealizowana przez ZMPSiŚ, a dotycząca budowy nabrzeża w porcie zewnętrznym w Świnoujściu, miała na celu stworzenie odpowiednich warunków w zakresie obsługi jednostek przewożących LNG, ich bezpiecznego cumowania, wyładunku oraz przesyłu LNG do części lądowej. Zbudowana została cała infrastruktura portowa, zgodnie z zakresem projektu spółki. Obecnie ZMPSiŚ współpracuje z pozostałymi partnerami projektu, realizującymi swoją część inwestycji, tak aby zgodnie z planami w 2014 roku mógł zawinąć do nowego portu zewnętrznego pierwszy metanowiec.
W 2013 roku kontynuowana będzie przebudowa infrastruktury drogowej i kolejowej w obu portach. Tym samym przebudowanych zostanie ponad 30 kilometrów torów i 8 kilometrów dróg za kwotę prawie 200 mln zł. Zakończenie prac przewiduje się na rok 2014.
Kontynuowane będą także, rozpoczęte w ub. roku, prace związane z rozbudową infrastruktury portowej w północnej części Półwyspu Ewa – rejonie związanym z obsługą towarów zbożowych. Chodzi o budowę nabrzeża Niemieckiego i modernizację nabrzeża Zbożowego, polegającą na wydłużeniu istniejącego nabrzeża w kierunku północnym. Inwestycja ta pozwoli na zwiększenie wydajności przeładunkowej przy elewatorze oraz stworzy komfortowe warunki obsługi statków. Jest to istotne szczególnie teraz, kiedy porty w Szczecinie i Świnoujściu stają się ważnymi centrami przeładunkowymi towarów rolno-spożywczych na Bałtyku.
W tym roku prowadzone będą także prace związane z rozbudową infrastruktury portowej w południowej części portu w Świnoujściu, związaną z budową nowego stanowiska promowego na terminalu promowym w Świnoujściu.
W drugiej połowie 2013 r. planuje się rozpoczęcie inwestycji pn. „Budowa infrastruktury terminali portowych w Szczecinie i Świnoujściu – miejsca postojowe”. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA będzie starać się, aby ten projekt również uzyskał dofinansowanie unijne.
W prowadzonych inwestycjach naszym priorytetem jest możliwość obsługi większych statków, które systematycznie zwiększają swój udział w przewozach morskich. Dlatego w obu portach nowo powstające oraz przebudowywane obecne nabrzeża będą tak konstrukcyjnie przygotowywane, aby umożliwić obsługę statków większych niż dotychczas mogą być obsłużone.
Budowa nowego stanowiska w Terminalu Promowym w Świnoujściu to jeden z priorytetów inwestycyjnych. Jakie są przesłanki jego rozbudowy właśnie teraz?
– Terminal promowy w Świnoujściu już dziś jest największym w Polsce i jednym z najnowocześniejszych na Bałtyku. Pełni wiodącą rolę w obsłudze morskich połączeń promowych z Polski do Skandynawii, zarówno co do ilości zawinięć promów, jak i pod względem wielkości obsłużonego ruchu pasażerskiego i towarowego. Jest integralną częścią korytarza transportowego łączącego Skandynawię z krajami Europy Południowej.
Inwestycja, która będzie polegała na wybudowaniu nowego stanowiska promowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz dostosowuje stanowisko do funkcjonowania w ramach obecnego terminalu, jest odpowiedzią Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA na zapotrzebowanie klientów związane ze zmieniającymi się wymaganiami rynku przewozów ro-ro w rejonie Morza Bałtyckiego. Nowe nabrzeże umożliwi obsługiwanie promów o długości do 220 m, których serwis nie jest możliwy w chwili obecnej.
Inwestycja jest współfinansowana w ramach działania 7.2 Rozwój transportu morskiego priorytetu VII: Transport przyjazny środowisku, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013. Umowa na dofinansowanie została podpisana 16 lipca 2012 r. Całkowity koszt inwestycji wynosi ponad 152 mln zł, z czego kwota dofinansowania to 70,88 mln zł.
Czy port ma szansę stać się beneficjentem w nowym rozdaniu środków UE na lata 2014 –2020?
– Aby stać się beneficjentem środków unijnych, trzeba przejść procedurę wielu szczebli. Prace związane z przygotowaniem dla Komisji Europejskiej propozycji priorytetów inwestycyjnych dla przyszłej perspektywy finansowej na lata 2014 – 2020 rozpoczęło w 2012 r. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. W związku z tym ZMPSiŚ przygotował propozycję inwestycji infrastrukturalnych, których realizacja zapewni prawidłowe funkcjonowanie obu portów, zapewni utrzymanie ich konkurencyjności oraz będzie się wpisywać w przewidywane priorytety inwestycyjne na szczeblu krajowym i Unii Europejskiej. Oczywiste jest, że nie wszystkie zaproponowane inwestycje znajdą się na liście podstawowej projektów indywidualnych. Znajdą się na niej tylko te inwestycje, które najlepiej będą wpisywać się w przyszłe priorytety unijne oraz te, których stopień przygotowania będzie gwarantował ich terminową realizację.
Jak pan ocenia kondycję spółek portowych?
– Odpowiedzi na pytanie o kondycję spółek portowych mogą najpełniej udzielić same spółki. Oczywiście ZMPSiŚ ze swojej strony stara się tworzyć jak najlepsze warunki pracy dla uczestników obrotu portowego. W tym celu realizujemy zadania związane z dostosowywaniem infrastruktury do wymogów rynku poprzez jej modernizację i budowę, badamy otoczenie portu oraz działalność portową i jej efekty, a także prowadzimy promocję usług portowych oraz oferty terenów dla potencjalnych inwestorów. W działaniach tych współpracujemy ze spółkami, konsultujemy potrzeby inwestycyjne i remontowe. Podejmujemy także wspólne przedsięwzięcia inwestycyjne, jak np. w przypadku inwestycji związanej z powstaniem terminalu kontenerowego, gdzie wybudowaliśmy niezbędną infrastrukturę portową, a operator terminalu kontynuuje inwestycję dostosowującą tę infrastrukturę do potrzeb funkcjonowania terminalu.
Jak będzie realizowana promocja portu w Europie i świecie w roku 2013?
– Działania marketingowe, w tym promocyjne, mają służyć realizacji podstawowych celów i założeń funkcjonującej „Strategii rozwoju portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu na lata 2007 – 2020”. Strategia ta precyzuje obszary, w których będziemy starali się podejmować działania promocyjne. Dotyczy to zarówno oferty terenów inwestycyjnych, jak i oferty potencjału przeładunkowo-składowego portów. Przede wszystkim chodzi o wzrost udziału portów w obsłudze ładunków w obrocie morskim oraz ilości linii regularnych, pozyskanie inwestorów i użytkowników terenów portowych, a także rozwój turystyki morskiej.
W działaniach promocyjnych dużą wagę będziemy przykładać do oferty kierowanej bezpośrednio do wybranej grupy odbiorców. Stąd nie tylko udział w targach branżowych, ale przede wszystkim spotkania bezpośrednie – organizowane prezentacje, spotkania i konferencje dedykowane konkretnym tematom.
Dziękuję za rozmowę.
Janina Piotrowska
