Porty od zawsze były przestrzeniami, w których mieszały się ze sobą różne kultury i światy. Kupcy, żeglarze i handlarze z różnych stron globu od wieków spotykali się w portach, by wymieniać towary i doświadczenia. Dziś proces ten przybrał na sile, a wielkie porty takie jak w Singapurze, Dubaju czy Rotterdamie, to ogromne, wielokulturowe centra transportowo-logistyczne, w których różne języki, tradycje i sposoby pracy przenikają się wzajemnie, tworząc synergię wiedzy i doświadczeń kumulując efektywność biznesową sektora TSL. Wysokiej pozycji Singapuru doszukiwać się można także w wielokulturowości i szacunku do innych kultur, co wpływa pozytywnie na współpracę międzynarodową.
Różnorodność kulturowa w portach przynosi korzyści zarówno w wymiarze społecznym jak i biznesowym gdzie benefity są bardzo praktyczne. Polska po zakończeniu II wojny światowej, do połowy drugiej dekady XXI wieku, czyli przez ponad 70 lat, miała typowy charakter emigracyjny. Przez te lata zdecydowanie więcej Polaków wyjechało z kraju szukając lepszego życia za granicą niż do niego przyjechało. W związku z tą tendencją w Polsce ciągle pogłębiał się ujemny bilans demograficzny. Zmiana nastąpiła po 2014 roku, kiedy do Polski zaczęli napływać nasi sąsiedzi, w szczególności z Ukrainy. Jednak zainteresowanie cudzoziemców imigracją do Polski było obserwowane już wcześniej, od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej.
Mimo tej napływowej tendencji zasoby pracy w Polsce kurczą się w szybkim tempie. Proces ten przebiega dynamicznie i będzie postępować w kolejnych latach. Podobnie ma się sytuacja w innych państwach europejskich. W związku z tym dalszy napływ pracowników spoza naszego kraju jest nie tylko koniecznością, ale także faktem, który należy zaakceptować jako jeden z warunków niezbędnych dla dalszego rozwoju gospodarczego Polski. Aby ten napływ był możliwy nasze działania muszą być ukierunkowane zarówno na zachęcenie wykwalifikowanych cudzoziemców do przyjazdu do Polski, ale również na ich zatrzymanie u nas na dłużej. W przeciwnym razie udadzą się oni do innych krajów europejskich i swoją siłą zasilą inne gospodarki. Kluczowe znaczenie ma tutaj dostosowanie skomplikowanych procedur legalizacji zatrudnienia i pobytu w Polsce. Wykwalifikowani i chętni do pracy cudzoziemcy mogą bowiem chętniej wybierać inne kraje, w których procedury te są bardziej dostępne. Potrzebna jest więc nam mądra polityka imigracyjna, uwzględniająca integrację, poszanowanie praw przyjmowanych obcokrajowców, zasady przebywania w Polsce, ale też polityka rozumiejąca i mitygująca obawy naszych obywateli. Tutaj ważne jest budowanie coraz większej świadomości wśród Polaków, że napływ obcokrajowców działa na korzyść naszego kraju.
Według raportu przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny świadomość, że napływ wykwalifikowanych obcokrajowców przyczynia się do rozwoju kraju, wśród nas jest już coraz większa. Braki polskich pracowników o określonych kwalifikacjach są tak duże, że dla większości polskich pracodawców nie ma większego znaczenia z jakiego kraju jest pracownik, o ile spełnia on wymagane na danym stanowisku kwalifikacje. Braki w zatrudnieniu, jeśli chodzi o wykwalifikowanych pracowników obserwujemy w wielu branżach, a szczególnie dotkliwe w sektorze TSL. Firmy w Polsce, zatrudniając obcokrajowców stają się więc przedsiębiorstwami wielokulturowymi tak jak to od lat ma miejsce na świecie. Ważne jest aby polscy pracodawcy pogłębiali w tym obszarze swoją wiedzę menadżerską i brali udział w szkoleniach dotyczących zarządzania zespołami zróżnicowanymi kulturowo. Rosnąca obecność i integracja obcokrajowców w Polsce stopniowo zmniejszy obawy Polaków tworząc w miejscach pracy środowiska międzynarodowe, które będą czerpały od siebie wzajemnie.
W polskich portach, na styku różnorodności wynikającej z imigracji, ma szansę powstać nowa energia napędzająca rozwój branży transportowej i logistycznej. Ludzie pochodzący z różnych kultur wnoszą bowiem ze sobą różnorodne sposoby rozwiązywania problemów, wiedza lokalna zderza się z odmiennymi perspektywami. Dla firm logistycznych o zasięgu międzynarodowym korzystanie z tej różnorodności w celu zrozumienia rynków, dostosowania się do specyfiki lokalnej i reagowania na zmieniające się potrzeby klientów jest oczywistym benefitem.
Porty, które skutecznie integrują wielokulturowość, mogą odnieść znaczące korzyści. Przykładem może być wspomniany wcześniej już Singapur, który od lat stawia na otwartość i współpracę międzykulturową. Zróżnicowana siła robocza, w połączeniu z zaawansowaną infrastrukturą i technologiami, sprawia, że port ten jest nie tylko jednym z największych, ale także najbardziej innowacyjnych na świecie. Podobna sytuacja jest w europejskich portach, takich jak Rotterdam czy Hamburg. Warto też podkreślić, że wielokulturowość nie musi oznaczać rezygnacji z tożsamości. Wręcz przeciwnie – porty mogą stać się miejscami, gdzie różne tradycje spotykają się na równych prawach, wzajemnie się inspirując i realizując wyznaczone cele w określonych ramach prawnych i biznesowych. W takim świecie każda kultura ma swoją przestrzeń, ale równocześnie buduje się wspólną wartość, która napędza rozwój gospodarczy.
Marta Rula
DB Port Szczecin Sp. z o.o.
Bibliografia:
- Zarządzanie i logistyka w XXI wieku. Kierunki rozwoju. Redakcja naukowa Anna Krzysztofek
- Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo. Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030. Załącznik do uchwały nr 120 Rady Ministrów z dnia 15 października 2024 r.
- Donald Tusk’s stance on migration hurts Polish economy, chiefs warn. Financial Times.
- Rola i znaczenie portów morskich. Tomasz Rokicki, dr inż. Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
- Wielokulturowość jako czynnik zrównoważonego i inteligentnego rozwoju Polski. Prof. dr. Hab. Andrzej Sadowski. Instytut Socjologii, Uniwersytet w Białymstoku.
- Polacy o cudzoziemcach na rynku pracy – fakty, mity, opinie. Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego, czerwiec 2024r.
- Cudzoziemcy wykonujący prace w Polsce w lipcu 2024 r. GUS
- https://www.easycargo3d.com/pl/blog/transport-morski-najwieksze-porty-i-nowe-trendy-w-globalnej-logistyce-morskiej/
