Dwie sesje plenarne, prawie setka polskich i zagranicznych prelegentów w kilkunastu sesjach tematycznych poświęconych branżom i najważniejszym zagadnieniom związanym z morzem, jago eksploracją i eksploatacją były przedmiotem Międzynarodowego Kongresu Morskiego, który miał miejsce w Szczecinie w dniach 12-14 czerwca 2014 r. Uczestniczyło w nim ponad 1000 przedstawicieli nauki, biznesu i administracji.
Przemysły morskie i działania w obszarze gospodarki morskiej (edukacyjne, organizacyjne, ekologiczne i inne) stanowią liczące się i istotne źródło innowacji, transferu wiedzy i wartości dodanej w gospodarce światowej . Tak zwana niebieska gospodarka jest w Unii Europejskiej traktowana priorytetowo. Szacuje się, że przemysły morskie zatrudniają około 5,4 mln osób, które wytwarzają 500 mld euro wartości dodanej. Prognozuje się, że do 2020 r. ilość zatrudnionych może wzrosnąć do 7 mln osób, a wartość dodana produktów i usług „niebieskiej gospodarki” do 600 mld euro, stwierdza się w inicjatywie zatytułowanej „Niebieski wzrost: perspektywy w zakresie zrównoważonego wzrostu w sektorach morskich” . Komisja Europejska stoi na stanowisku, że przemysły morskie będą tratwą ratunkową dla europejskiej gospodarki w dobie ciągłych kryzysów targających państwa położone wokół Morza Śródziemnego . Według Komisji Europejskiej (KE) turystyka nadmorska i morska zatrudnia najwięcej osób w gospodarce morskiej i generuje największą wartość dodaną brutto spośród europejskich przemysłów morskich.
Niebieska gospodarka. We wspomnianym dokumencie do perspektywicznych obszarów działalności zaliczono: wykorzystanie energii mórz i oceanów (prognozuje się, że moc zainstalowana elektrowni ulegnie podwojeniu), morskie górnictwo surowców mineralnych (jego wartość w najbliższych 10 latach powinna wzrosnąć do 5 mld euro, a do 2030 r. do 10 mld euro). Priorytetowym obszarem w UE ma być akwakultura i biotechnologia, które mają być źródłem dla masowej produkcji żywności, kosmetyków, farmaceutyków, chemikaliów oraz biopaliw .
Popyt pochodny. Państwa i regiony korzystające z morza i położenia nadmorskiego rozwijają się dynamiczniej niż kraje i regiony, które z nie korzystają z zasobów morza i nadmorskiego położenia kraju. W wielu przypadkach państwa z rozwiniętymi przemysłami morskimi i szeroko wykorzystując dostęp do morza łagodniej przechodzą recesję i dywersyfikują gospodarkę, rozwijając produkcję i usługi zarówno w branżach tradycyjnych (np. surowce, ich transport i przetwórstwo) jak i innowacyjnych (ICT, biotechnologia, medical innovations, creative industries, dynamiczne systemy logistyczne, uszlachetnianie towarów i usług i ich reeksport itd.). Z kolei rozwój tych branż wymusza aktywność w obszarze przemysłów morskich. Działalność w przestrzeni gospodarki morskiej wywołuje więc popyt pochodny w krajach i regionach, które tą gospodarkę rozwijają. Rozwój branż morskich wywołuje popyt na innowacyjność w innych sektorach gospodarki narodowej, badaniach naukowych i edukacji na wszystkich poziomach kształcenia .
Innowacje w gospodarce morskiej, naukach zajmujących się eksploracją morza i pracujących na rzecz przemysłów morskich powodują zacieśnianie więzi z gospodarką światową i zwiększają udział kraju w korzystaniu z globalnego podziału pracy. Kraj korzystający w sposób kompleksowy z nadmorskiego położenia zwiększa swój udział w PKB gospodarki światowej, a pozyskane środki są w sposób pośredni lub bezpośredni transferowane do kraju, o czym można przekonać się obserwując gospodarki państw azjatyckich.
W 2014 r. będzie nas 8 miliardów, a w ciągu najbliższych 10-15 lat kolejny miliard – mówiła Maria Damanaki, Komisarz UE ds. Morskich i Rybołówstwa w czasie sesji plenarnej Maritime Day 2014. Innowacje i nowe technologie oraz wykształcona kadra pozwolą na zrównoważone wykorzystanie zasobów morza. „Chodzi o to by nie popełnić takiego błędu jak na lądzie i ni niszczyć środowiska poprzez nieprzemyślaną eksploatację” – podkreślała komisarz Damanaki.
Pierwszego dnia Kongresu w trakcie części planarnej miało miejsce również podpisanie umowy o współpracy pomiędzy Województwem Zachodniopomorskim, a Regionem Helsinki-Uusimaa, a dnia drugiego podpisano porozumienia o współpracy pomiędzy Radami Interesantów Portu Szczecin, Świnoujście, Gdynia oraz Gdańsk. W czasie Kongresu dyskutowano między innymi nt. portów i ich miejsca w korytarzach transportowych, o rybołówstwie i planowaniu przestrzennym, roli nauki, akwakulturach, planowaniu przestrzennym i eksploracji obszarów polarnych, o stoczniach i perspektywach rozwoju energetyki wiatrowej. Szczecińskiemu Kongresowi Morskiemu towarzyszyły również Kongres Młodych oraz warsztaty tematyczne.
Morze to dobro narodowe. W trakcie podsumowania Kongresu przedstawiciel Polskiego Klastra Morskiego zwrócił uwagę, że „Morze to dobro narodowe”, które musi być wspierane przez politykę morską państwa, która powinna mieć charakter narodowy, a nie branżowy lub regionalny. Polska powinna wykorzystywać swoje morskie położenia do szerszej integracji z gospodarką europejską i światową w sferze biznesu i nauki. Dlatego zaproponował, by obrady kolejnego kongresu uzupełnić o obrady związane z wykorzystaniem nadmorskiego położenia Polski w rozwoju gospodarki innowacyjnej, opartej na wiedzy, silnej wykorzysującej nasz potencjał w gospodarce globalnej. Sugerował, by odrębny panel poświęcić polityce obronnej państwa. Warto również zorganizować warsztaty poświęcone społecznej odpowiedzialności biznesu.
Szczeciński Kongres Morski uświetniły uroczystości Dni Morza, w których licznie uczestniczyli mieszkańcy Szczecina. Przy Wałach Chrobrego zacumowały okręt Marynarki Wojennej RP Kontradmirał Xawery Czernicki oraz Dar Młodzieży, które stanowiły atrakcję dla pomorskiej młodzieży i dorosłych.
MG – Polski Klaster Morski
